BİR İLK.KADIN DİRENİŞİ‘TARAK YAĞMASI‘

Emekçi Kadınlar Mücadele Tarihi

A. Metin Uracin

1 Mayıs 2023

1908 Yıllında, Uşak’ta eylemi gerçekleşmektedir. Osmanlı İmparatorluğu içinde yabancı sermayenin yayılması için zemin oluşturmuş Fabrikalarda çalışmalarına izin verilmeyen kadınlar evlerinde halı ve kilim dokuma tezgahların başına geçmiştir.

Bu durum.

Batı Anadolu’da Uşak, Kula ve Gördes’te ticari bir başarıya dönüşen kitlesel hareket haline gelmiştir.

Ancak sermaye patronları için insan gücü ile üretilen miktar hiçbir zaman yeterli gelmemiş, . Geleneksel halıcılık ve dokuma merkezlerine el emeğini devre dışı bırakılarak fabrikalar kurulmuştur.

Böylece ev ekonomisine katkı sağlayan kadınların el emeği, göz nuru ve alın teri ile yaspmış oldukları,

• boyama,

• yün eğirme,

• dokuma işlerini makineler yapmaya başlamıştır.

Kadınlar zamanla  işsiz kalmaya başlayınca 13 Mart 1908’de yaklaşık 1500 Uşak’lı kadın, çocuklarını da yanlarına alarak İplik Pazarı’nda toplanmış ve yıllarca ip eğirmek için kullandıkları kirmanları ve çıkrıkları ellerine alarak fabrika kapılarını kırmış ve  makineleri tahrip etmişlerdir.

Günlerce süren protestolar sonunda tahrip edilen makinelerin tamir edilmesi engelleyen  Uşak’lı kadınların tek şartı

‘ Yabancılar tarafından kurulan fabrikalar yüzünden işsiz kaldık. Makine üretimi iplikler yüzünden halı ve kilimlerimizin kalitesi düştü. Fabrikalar toptan kaldırılırsa eylemi bırakırız’

Böylece, Fabrikaların kısa sürede yeniden açılmasını engelledikleri eylemlerini sonlandırmışlardır. Anadolu’da eşit çalışma şartlarının, işsizliğin karşı  yapılan İlk Kadın  direnişi  makinelerin tahrip edilmesi ile sonuçlandığı için tarihe ‘Tarak Yağması’ olarak geçmiştir