*LADA SECUPAK

A.Metin Uracin

17 Şubat 2006

‘ Bir Torba Biber’ 

Vaatler yerine getirilmesi zor şeyler midir? 

‘’Lada Secupak. Bir Torba Biber demekti. Aceh dilinde. Osmanlıdan Top, gemi, mühhimmat ve ustaları isteyen Açe halkının verebileceği tek hediye baharat ülkesinden  ” Bir Torba Biber ” getirebilmekti. Elçileriyle getirmişlerdi. 

‘’Bin sekiz yüz yetmiş üç senesiydi. Açe, Hollanda’nın işgaline karşı Osmanlıdan yardım istedi.  Batılı denizci ülkeler Osmanlı’nın sadece arabuluculuk yapılabileceği istemişlerdi. Bu aracılık istemi ise Hollanda tarafından reddedilmişti’’  

  Aceh Ülkesi. 

Bin altı yüzlü  yıllarda, Portekiz istilasına karşı koymak için Osmanlıdan destek istemiş olan ülke.

Açe ülkesi.

Aceh.

Endonezya da.

Sumatra adası’nın en kuzey ucunda ki ülke.

Bin dokuz yüz yılında, Osmanlı idaresine girmeyi talep etmiş  ülke.

Osmanlı’nın, Avrupa ile ilişkisini bozmamak için talebi ret edilmiş ülke.

 Ret edilen ülke 

Aceh.

Açe.

Bin beş yüzlerde Portekizlilerin.

Bin altı yüzlerde Hollandalıların.

Saldırdıkları ülke.

Aceh.

Bin dokuz yüz dört senesine kadar direnen ülke.

İki bin on iki senesine kadar direnmeyi sürdüren ülke.

Aceh.

Osmanlı’nın.

Yardımına geliyorum deyip.

Gitmediği.

Gidemediği ülke.

Bin sekiz yüz elli bir senesiydi.

Açe.

Açe de.

Şah İbrahim Mansur.

İstanbul’a heyet göndererek Osmanlı Devleti’nin bir eyaleti olmak istemişti.

Osmanlı  bu isteği on yıldan fazla bir süre müzakere etmişti.

Bizzat kendi kurduğu. Kendi heyetleriyle.

Sultan A. Aziz.

İstemişti.

Çok istemişti.

Açe Eyaletini.

Kırım Savaşı.

Patlak verince.

İşte.

Avrupa politikası.

Açe.

Eyaletleştirilememişti.

Himaye edilememişti.

ve

Bin sekiz yüz yetmiş üç senesinde, nihayet.

Hollanda sömürgecileri.

Aceh’e saldırmıştı.

Ama ne saldırmıştı.

Açe direnmişti.

Ama ne direnmişti.

Hollanda da Leiden Üniversitesin’de Aceh’i işgal için tez hazırlatılmıştı.

Bir İşgal Tezi.  

” Kale Stratejisi “ 

Tarihte ilk defaydı.

Bir üniversite ve profesörleri.

Bir ülkeyi işgal için akademik çalışma yapmışlardı.

Hollandalılar.

Profesörler. 

Christiaan Snouck Hurgronje. 

Bölge hakkında önce kapsamlı bir araştırma.

Sonra İşgal.

Bin sekiz yüz yetmiş üç senesin de.

Açe yada yerli ahalinin söylediği Aceh için. 

İşgal araştırması. 

Sömürgeci. Küçük. Hollandalı. 

Hurgronje araştırmalarını tamamlandı.

Bin sekiz yüz doksan dört senesin de de kitap olarak yayınlanmıştı.

Emperyal – sömürge savaşını.

Açe halkına karşı olan savaşı.

Kazanmanın kitabı.

Sömürge Birlikleri için.

Hollanda birlikleri için tahkim edilmiş üsler kurulmasına dayanan Kitap 

” Kale Stratejisi “ uygulanmaya başlanmıştı.

Açe ülkesinin zapt edilmesi için.

Bin dokuz yüz dört senesinde işgal tamamlandı.

Ancak.

Açe’nin direnişi devam edecekti. 

İşgal altında.

Bile.

Üniversite.

Profesör.

Kitap.

Gemi.

Kale ve Stratejisi’ne rağmen işgal tam tamına otuz senede tamamlanabilmişti.

Zor bela.

Osmanlı ülkesinde, batıda eğitim almış gençler vardı. 

Referans bagajları ” Batı Hayranlığı ile ” doldu gençler vardı.

Batı eğitimli. Batıdan eğitimli. 

Batıda kendilerine ” Jön ” denilmişti.

Çok sevmişlerdi.

Jön olmayı.

Avrupa da.

Batıda ve Osmanlıda.

Kendi Yoksul Ahalisinin yanında.

Kendilerini.

Ayrıcalıklı ve Ukela.

Zannettikleri.

Kendilerine karşı dahi.

Ukela.

Ayıptır Söylemesi

Elit.

Avrupa lisanında.

Demokrat

Genç Türklerin bir de partisi vardı.

Osmanlının sonunu hazırlayan partisi.

Merutiyeti ilan edecek olan partisi.

Liberal.

Avrupalı.

Sosyal – Demokrat.

Avrupalı.

Milliyetçi.

Avrupalı.

Sosyalist.

Adem – Merkeziyetçi. Avrupalı. Demokratik Merkeziyetçi.

Avrupalı.

Opportinisit.

Revizyonist.

İkinci Enteryonalist.

Masom ve Hür Mason.

Avrupalı olan.

Ama.

ve

Lakin.

Kendisi olamayan.

Avrupalı.

Her şeyin sahibi ve hamisi olan Partileri vardı.

Genç Türklerin.

”Jön” Türklerin. 

Birlik ve İlerleme Partisi.

Türkçe.  

İttihat ve Terakki Partisi

Osmanlıca.

O yıllarda Açe saldırıya uğramıştı.

Emperyal. Avrupalı. Sömürgecilerin saldırısına.

İşgal edilmek için.

Denizler. Balıklar. Ormanlar. Madenler ve Baharat ve Her şey için.

Açe’ye saldırılmıştı.

İşgal, Avrupada tahsil görmüş  ‘ Jön’ Türklerin  partisi’nin,

Partileri’nin meşrutiyeti ilan etmesinden dört yıl önce tamamlanmıştı.

Avrupalıların, Açe ülkesini işgal stratejisi.

Aceh ülkesin de.

Tamamlanmıştı.

Osmanlıda, Asya ile Avrupa birbirine karışmıştı.

Osmanlı duyamayacaktı sesleri.

Osmanlı batıya bulaşmıştı.

Osmanlı kendi sesini duyamamıştı.

Mavimsi okyanus.

Mavi ve sessizdi.

Pasifti.

Pasifikti.

Görünemeyendi.

Bilinmeyendi.

Bilinmeden.

Sadece ” Act of Sense”  ile,, ani duyguların hareketiyle anlaşılamayandı

Açe.

Aceh Ülkesi.

İşgal  böylece tamamlanmıştı.

Talihsizlikti.

Yıllar Yıllar Önceydi

Yine

On altıncı yüzyıl başında Portekiz denizcileri, Hindistan Yarımadası, Malaka, Endonezya, Borneo ve Sumatra bölgesini etkisi altına almışlardı..

Portekizliler gelmeden önce bölge ticaretini elinde tutan Aceh ülkesiydi.

Açe, Portekizliler bölgeye gelince direnişini sürdürmüştü.

Portekiz istilası azmıştı.

Osmanlı Devleti’nden.

Açe yardım istemişti.

Hiçbir zaman gitmemiş olacak olan.

Yardımı istemişti.

Bu mazlumların kaderiydi.

Osmanlı Devleti i Kızıldeniz’de kurduğu donanma ile Portekiz  hakimiyetini kırmaya çalışmıştı.

Mesafe uzaktı.

Hint adalarındaki ahali oynaktı.

Sadece,

Sene, bin beş yüz altmış dört senesiydi.

Açe, Osmanlıya Elçi göndermişti.

Top ve mühimmat talep etmişti.

Portekizliler acımasızca saldırmış olduğu seneydi.

Osmanlı Elçi göndermişti.

Lütfi Bey.

Osmanlı Temsilcisi.

Lütfi Bey.

Açe’ye gönderildi.

Top döküm ustaları ile gemi yapımcıları da beraberindeydi.

Askeri mühimmat ayrı kalyonlarla gönderildi.

Zigetvar 

Açe.

Osmanlıdan.

Zigetvar seferi sırasında yine yardım istemişti.

Bin altı yüz altmış altı senesinde.

Açe Sultanı Alaeddin, elçisi ile  Sultan Süleyman’a bir mektup göndererek Portekiz saldırılarına direnemediklerini, saldırılara  karşı askeri destek istemişti.

Olmadı.

Zigetvar seferinden Sultan Süleyman dönmemişti.

Sultan Kanuni ölmüştü.

Bu ne talihti.

Kanuni ölmüştü.

Osmanlı tahtına ikinci Selim gelmişti.

Açe Elçisi  de gelmişti.

Açe elçis.

 Açe Sultanı Alaeddin’in gönderdiği mektubu Osmanlı Padişahı ikinci Selime  sunmuştu.

Mektup şöyle anlatılıyordu:

       “…Yardım etmezseniz mahvoluruz ve  yollar da Portekizliler tarafından kesilmiş olur. Büyük zarar olur. Lütfen kale dövecek toplar gönderiniz. Açe sizin köylerinizden biridir ve ben de hizmetkârlarınızdan birisiyim. Biz Osmanlı Elcisi Lütfi Bey ve arkadaşlarından çok memnun kaldığımız için onların tekrar bu tarafa gönderilmesini rica ederiz. İhsan ettiğiniz topçular selâmetle bu tarafa gelmişlerdir ve onların yeri yanımızda çok yüksektir. Eğitim görmüş birkaç at ve hisar ve kadırga yapıcıları gönderilmesi rica ederiz…”  

Vaatler yerine getirilmesi zor şeyler midir?

Hemen ardından ikinci Selim silah ustaları, askerler ve askeri malzeme ile birlikte on beş kadırgadan, iki barçadan oluşan ve ayrıca, askerlerinin bir yıllık maaşı  tam ve eksiksiz olarak ödenmiş bir donanma göndermeye karar vermişti.

İkinci Selim ayrıca, Yemen, Mısır Beylerbeyi ile Rodos, Aden ve Cidde Beyleri’ne ferman göndermiş,  Açe elçisine at, alet ve bakır almak istediğinde hiç bir güçlük çıkarılmaması her türlü yardımın yapılmasını emretmişti.

Ancak.

Yemen’de Zeydi İmamı Mutahhar isyan etmişti.

Yemen’in önemli yerlerini ele geçirmişti.

Yemen, Aceh’e giden yol üzerindeydi.

Deniz yolu‘nun tam üzerindeydi.

Yemen

Açe’ye gönderilmek için hazırlanan donanma isyanı bastırmak için Yemen’e sevk edilmişti.

İsyanı kim çıkarmış olduğu hiçbir zaman bilinmemişti.?

Portekizlilerden şüphelenilmişti.

Donanma tehir edilmişti.

İsyanı bastırılıp, durum normale döndüğü zaman seferin gelecek yıl gerçekleşeceği Aceh’e vaat edilmişti..   

Vaatler yerine getirilmesi zor şeylerdi. Aceh zor durumdaydı. Tarihte zorun rolü neydi ki?

Portekizliler art arda saldırılar düzenliyordu.

Bin beş yüz yetmiş senesi.

Portekiz’ li  kaptan.

Luiz de Melle.

On dört gemisi.

Açe limanına gelmişti.

Kötü niyetle gelmişti.

Limanda.

Limanda  bulunan altmış gemi.

Aceh donanmasına.

 Luiz de Mele saldırmıştı.

Bir gece vakti.

Haince.

Saldırıda savaştan çok yangın çıkarmıştı.

Makyavelce.

Kazanmak. Kazanmak.

Her yol mübah olmuştu. Açe limanında.

Ateş ve alev.

Aceh halkının zihnini aydınlatmıştı.

Batı hakkında.

Emperyal

ve

Sömürgeciler.

Zehirli içecekler.

İnebahtı ve Çeşme limanlarında da Osmanlı halkının zihinleri aydınlanmış mıydı? Batı hakkında.

Ateş ve Alev.

Aydınlatıcı mıydı?

Bu saldırı sırasında Açe prensi de dahil bin iki yüz Açeli öldürülmüştü.

Aynı yıllarda Osmanlı, Kuzey Afrika, Kıbrıs ve Tunus seferlerine çıkmıştı.

Gölde.

Okyanus olmayan yerde.

Ak- Denizde.

Açe’ye  donanma gönderememişti.

Bin beş yüz yetmiş dört yılında.

Bir şey oldu.

Osmanlı tahtına.

Osmanlının başına.

Deniz seferine girmeyen ikinci Selim’in oğlu, üçüncü Murat geçmişti.

Böylece,

Deniz  seferleri gerçekleşemeyecekti. 

Ateş ve Alev

Açe’nin çığlıkları uzun süre işitilemeyecekti.

Nede olsa deniz yeli, sesi alıp gitmişti.

Üç tarafı mavimsi okyanusla çevrili Açe.

Aceh ülkesi tek başına batıya karşı direnebilmek için deniz kıyısından orman içlerine çekilecekti.

Bu çekilme direnişiydi.

İki bin  on iki senesine kadar devam etmişti.

Daha da devam edecek miydi?

Bunu anlamak için diğer ateş ve alev  ülkelerine bakmak yeterliydi.

Asya.

Afrika.

Latin –Amerika.

Doğu.

Orta

Yakın

Doğu’ya ve Ön- Asya’ya bakmak yeterliydi.

Ateşi kim bulmuştu?

Ya.

Alevi.

Vaatler yerine getirilmesi zor şeyler midir?

*Lada Secupak. Bir Torba Biber demekti. Aceh dilinde. Osmanlıdan Top, gemi, mühhimmat ve ustaları isteyen Açe halkının verebileceği tek hediye baharat ülkesinden  ” Bir Torba Biber ” getirebilmekti. Elçileriyle getirmişlerdi.